Mẹo chăm trẻ sinh non từ A-Z
Trẻ sinh non thiếu tháng thưá»ng có hệ miá»…n dịch kém nên cần được chăm sóc đặc biệt. Bài viết sau Ä‘ây sẽ chia sẻ cho mẹ những kinh nghiệm quý báu trong việc chăm sóc trẻ sinh non để trẻ có thể phát triển hoàn toàn khá»e mạnh.
Thế nào là trẻ sinh non?
Bình thưá»ng, tuổi Ä‘á»i cá»§a thai trong bụng mẹ sẽ kéo dài trung bình là 40 tuần trước khi được sinh ra. Khi Ä‘ó, cÆ¡ thể trẻ má»›i tương đối hoàn thiện vá» thể chất và có thể nhanh chóng thích nghi được môi trưá»ng sống bên ngoài bụng mẹ.
Tổ chức Y tế thế giá»›i WHO Ä‘ã định nghÄ©a trẻ sinh non là những trưá»ng hợp trẻ có tuổi thai từ 28-37 tuần. Khi Ä‘ó, mặc dù các bá»™ pháºn, cÆ¡ quan thá»±c thể cá»§a trẻ Ä‘ã tương đối đầy đủ tuy nhiên phần lá»›n chưa hoàn thiện được chức năng. Do Ä‘ó, dá»… thấy trẻ sinh non có sức đỠkháng cÅ©ng như sá»± thích nghi vá»›i môi trưá»ng bên ngoài kém hÆ¡n hẳn so vá»›i trẻ sinh đủ tháng. Vì váºy, má»™t yêu cầu tất là mẹ cần có chế độ chăm sóc đặc biệt cho trẻ sinh non để tránh rá»§i ro cho trẻ.
Những kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh non cá»§a chuyên gia Nhi khoa và chuyên gia dinh dưỡng
Chế độ chăm sóc đặc biệt ngay từ lúc má»›i sinh
Ngay từ lúc má»›i lá»t lòng, trẻ sinh non sẽ phải cách li ngay cả vá»›i chính mẹ ruá»™t để được chăm sóc đăc biệt trong lồng ấp. Äây là má»™t thiết bị cung cấp môi trưá»ng sống tối ưu cho trẻ từ Ä‘iá»u kiện vô trùng, đến nhiệt độ, ánh sáng.
Trẻ sinh non được chăm sóc đặc biệt trong lồng ấp từ khi má»›i lá»t lòng.
Quá trình chăm sóc trẻ trong lồng ấp cá»§a bệnh viện được thá»±c hiện bởi những y tá, Ä‘iá»u dưỡng có chuyên môn và kinh nghiệm cao. Quá trình này có thể kéo dài khoảng 7 ngày hoặc hÆ¡n, trong thá»i gian này bé sẽ được cách li hoàn toàn vá»›i môi trưá»ng bên ngoài, vá»›i tất cả má»i ngưá»i xung quanh kể cả mẹ bé.
Giai Ä‘oạn này rất quan trá»ng cho việc bảo vệ trẻ sinh thiết tháng còn non ná»›t khá»i các nguy cÆ¡ gây bệnh từ bên ngoài và dần dần giúp trẻ thích nghi vá»›i môi trưá»ng bên ngoài bụng mẹ.
Giữ ấm cho trẻ Ä‘úng cách tại nhà
Sau quá trình trẻ được chăm sóc đặc biệt trong lồng ấp, trẻ sẽ được đưa vá» nhà kèm vá»›i những hướng dẫn chi tiết cá»§a bác sÄ© vá» cách chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng tại nhà.
Trẻ sinh non có lá»›p mỡ dưới da má»ng đồng thá»i trung tâm Ä‘iá»u nhiệt ở não bá»™ vẫn chưa phát triển hoàn thiện, do Ä‘ó cÆ¡ thể trẻ có khả năng giữ nhiệt kém, dá»… bị hạ thân nhiệt. Vì váºy, giữ ấm cho trẻ Ä‘úng cách tại nhà là má»™t việc vô cùng quan trá»ng.
Giữ ấm cho trẻ sinh non rất quan trá»ng.
Nhiệt độ phòng thích hợp cho trẻ sinh thiếu tháng là từ 28 – 35oC, độ ẩm tối ưu từ 60-70%. Äối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng, mẹ nên đặt trẻ trong lồng ấp tại nhà để đảm bảo vệ sinh cÅ©ng như duy trì được nhiệt độ thích hợp. Mẹ cÅ©ng có thể á»§ ấm cho trẻ bằng phương pháp chuá»™t túi (đặt cÆ¡ thể trẻ áp vào ngá»±c cá»§a mẹ để da mẹ và da bé tiếp xúc vá»›i nhau).
Trong thá»i gian đầu, nhất là vào khi thá»i tiết lạnh hay nắng nóng tăng cao, cha mẹ hạn chế tối Ä‘a việc đưa trẻ ra ngoài trá»i. Mẹ cần đảm bảo cho trẻ luôn mang tất chân, tất tay, đội mÅ©i cho trẻ. Tùy vào thá»i tiết và thá»i Ä‘iểm trong năm, mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sÄ© nhi khoa để biết nên mặc cho trẻ bao nhiêu lá»›p áo quần là thích hợp nhất.
Lưu ý: Mẹ không nên lạm dụng nhiá»u chăn má»n để á»§ ấm cho trẻ, hạn chế việc để quá nhiá»u chăn xung quanh nÆ¡i trẻ nằm vì có thể khiến ngạt thở tháºm chí là tá» vong.
Vệ sinh Ä‘úng cách hàng ngày cho trẻ
Nhiá»u cha mẹ lo con sinh thiếu tháng quá non ná»›t nên không dám tắm cho trẻ, Ä‘iá»u này ngược lại lại không há» tốt. Má»™t Ä‘iá»u bất ngá» từ những chia sẻ cá»§a các chuyên gia đầu ngành là đối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng, mẹ càng phải vệ sinh lau rá»a, tắm cho trẻ thưá»ng xuyên để hạn chế tối Ä‘a vi sinh váºt gây bệnh có cÆ¡ há»™i kí sinh trên da trẻ.
Tuy nhiên, cái khó là mẹ cần chá»n được cho trẻ những loại sữa tắm, dầu gá»™i an toàn, không gây kích ứng hay có tác dụng tẩy rá»a mạnh sẽ gây tác hại nghiêm trá»ng trên làn da non ná»›t cá»§a trẻ.
Tắm gá»™i thưá»ng xuyên cho trẻ sinh non như những trẻ sÆ¡ sinh khác.
Mẹ có thể tắm gá»™i cho trẻ hàng ngày khi thá»i tiết vào mùa nóng hoặc lau ngưá»i cho trẻ vào mùa Ä‘ông. Những vùng da như da cổ cần là nÆ¡i được chú ý vệ sinh sạch sẽ nhất cho trẻ do tại Ä‘ây thưá»ng xuyên có sữa tràn ra từ miệng trẻ, lưu lại vừa tạo Ä‘iá»u kiện cho vi khuẩn phát triển vừa có nguy cÆ¡ trẻ bị hăm da và má»™t số bệnh vá» da khác.
Ngoài việc tắm gá»™i vệ sinh cho trẻ hàng ngày, trong thá»i gian đầu mẹ nên cách li trẻ hạn chế tối Ä‘a việc tiếp xúc vá»›i nhiá»u ngưá»i cÅ©ng như những đứa trẻ khác để tránh nguy cÆ¡ lây lan các nguồn bệnh từ bên ngoài.
Tiêm chá»§ng Ä‘úng lịch cho trẻ
Má»™t câu há»i thưá»ng được đặt ra từ những bà mẹ có con sinh thiếu tháng là “trẻ có cần tiêm phòng như những đứa trẻ sinh đủ tháng hay không?” Câu trả lá»i là có. Lịch tiêm chá»§ng cho trẻ được áp dụng chung cho các trưá»ng hợp trẻ sinh non hay trẻ sinh đủ tháng.
Trẻ sinh non nhẹ cân, đỠkháng yếu nhưng không vì thế mà phải Ä‘i tiêm phòng nhiá»u mÅ©i hÆ¡n hay bá» bá»›t Ä‘i má»™t loại vaccin nào. Tuy nhiên, việc tiêm chá»§ng cho trẻ sinh thiếu tháng chỉ được tiến hành khi trẻ Ä‘ã đạt đến cân nặng theo tiêu chuẩn.
Tắm nắng Ä‘úng cách cho trẻ sinh thiếu tháng
Trẻ nào cÅ©ng nên được tắm nắng và trẻ sinh thiếu tháng cÅ©ng không ngoại lệ. Tuy nhiên, má»™t lưu ý quan trá»ng là không nên tắm nắng cho trẻ sinh non má»—i ngày vì khả năng giữ ẩm trên da trẻ còn kém, da trẻ dá»… bị khô, ngoài ra việc cho trẻ ra ngoài tắm nắng má»—i ngày cÅ©ng không nên.
Äối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng, mẹ nên duy trì má»—i tuần tắm nắng cho trẻ 1-2 lần là đủ. Äến khi trẻ tăng cân và phát triển ổn định, cứng cáp hÆ¡n thì mẹ má»›i nên tắm nắng thưá»ng xuyên cho trẻ.
Duy trì tắm nắng 1-2 lần/tuần cho trẻ sinh non.
Massage cho trẻ thưá»ng xuyên
Việc này vô cùng quan trá»ng vì nó giúp trẻ sinh non nhanh cứng cáp, giúp cho hô hấp cá»§a trẻ được hoạt động tốt hÆ¡n, nâng cao khả năng đỠkháng cá»§a cÆ¡ thể trẻ, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và Ä‘ào thảo những chất độc trong cÆ¡ thể qua da và quan trá»ng hÆ¡n nữa, nó giúp tăng cưá»ng sá»± kết nối giữa mẹ và bé, giúp bé gần gÅ©i mẹ hÆ¡n.
Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý phải cắt hết móng tay và rá»a tay sạch bằng xà phòng trước khi massage hay làm bất cứ việc gì chăm sóc cho trẻ để tránh lây nhiá»…m bệnh cho trẻ.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ hợp lý
Trong má»i hoàn cảnh dù là trẻ sinh thiếu tháng hay Ä‘ã đủ tháng thì sữa mẹ luôn là thức ăn hoàn hảo nhất cho trẻ sÆ¡ sinh và trẻ nhá», nhất là đối vá»›i trẻ sinh nhẹ cân và trẻ có bệnh lý. Hiện nay, chưa có má»™t loại sữa công thức nào có thể đạt được các dưỡng chất có khả năng đỠkháng như sữa mẹ.
Äối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng mà khả năng bú, nuốt và thở cá»§a trẻ chưa hoàn chỉnh thì sau khi trẻ bú mẹ cần cho ăn thêm bằng ống tiêm nhá» giá»t hoặc muá»—ng (thìa).
Äối vá»›i trẻ thiếu tháng, má»—i lần cho trẻ ăn nên cách nhau khoảng 1 tiếng rưỡi đến 2 tiếng đồng hồ và khoảng cách này sẽ được tăng khi trẻ lá»›n hÆ¡n.
+ Trẻ 1,5kg cách 1,5 tiếng.
+ Trẻ 2 kg cách 2 tiếng.
+ Trẻ 3 kg cách 3 tiếng.
Trong trưá»ng hợp mẹ không đủ sữa cho bé bú thì nên cho trẻ ăn thêm sữa bá»™t dành cho trẻ non tháng, lượng sữa bá»™t cho ăn thêm chỉ nên cho khoảng 1/3 nhu cầu hàng ngày cá»§a trẻ và giảm dần đến khi mẹ đủ sữa hoàn toàn (ví dụ trẻ ăn 150ml sữa chỉ nên cho 50ml sữa bá»™t).
Tuyệt đối mẹ không nên cho trẻ bú bình ngay từ đầu vì trẻ sẽ quen vá»›i bình sữa và từ chối bú mẹ, Ä‘iá»u này sẽ làm cho việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ gặp vất vả và khó khăn. Khi trẻ được tròn 6 tháng tuổi sinh (6 tháng tính từ ngày sinh dá»± kiến chứ không phải ngày sinh thá»±c tế) nên táºp cho trẻ ăn dặm vá»›i nguyên tắc: từ ít đến nhiá»u, từ má»m đến cứng, từ loãng đến đặc và theo dõi sá»± tiêu hóa cá»§a trẻ.
Kết luáºn: Vá»›i những chia sẻ hữu ích trong việc chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng trên Ä‘ây, mong rằng mẹ sẽ có được thông tin cần thiết để chăm sóc trẻ má»™t cách tốt nhất.