Mẹo chăm trẻ sinh non từ A-Z

Thế nào là trẻ sinh non?

Bình thường, tuổi đời của thai trong bụng mẹ sẽ kéo dài trung bình là 40 tuần trÆ°á»›c khi được sinh ra. Khi Ä‘ó, cÆ¡ thể trẻ má»›i tÆ°Æ¡ng đối hoàn thiện về thể chất và có thể nhanh chóng thích nghi được môi trường sống bên ngoài bụng mẹ.

Tổ chức Y tế thế giá»›i WHO Ä‘ã định nghÄ©a trẻ sinh non là những trường hợp trẻ có tuổi thai từ 28-37 tuần. Khi Ä‘ó, mặc dù các bá»™ phận, cÆ¡ quan thá»±c thể của trẻ Ä‘ã tÆ°Æ¡ng đối đầy đủ tuy nhiên phần lá»›n chÆ°a hoàn thiện được chức năng. Do Ä‘ó, dá»… thấy trẻ sinh non có sức đề kháng cÅ©ng nhÆ° sá»± thích nghi vá»›i môi trường bên ngoài kém hÆ¡n hẳn so vá»›i trẻ sinh đủ tháng. Vì vậy, má»™t yêu cầu tất là mẹ cần có chế Ä‘á»™ chăm sóc đặc biệt cho trẻ sinh non để tránh rủi ro cho trẻ.

Những kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh non của chuyên gia Nhi khoa và chuyên gia dinh dưỡng

Chế Ä‘á»™ chăm sóc đặc biệt ngay từ lúc má»›i sinh

Ngay từ lúc má»›i lọt lòng, trẻ sinh non sẽ phải cách li ngay cả vá»›i chính mẹ ruá»™t để được chăm sóc đăc biệt trong lồng ấp. Đây là má»™t thiết bị cung cấp môi trường sống tối Æ°u cho trẻ từ Ä‘iều kiện vô trùng, đến nhiệt Ä‘á»™, ánh sáng.

Trẻ sinh non được chăm sóc đặc biệt trong lồng ấp từ khi má»›i lọt lòng.

Quá trình chăm sóc trẻ trong lồng ấp của bệnh viện được thá»±c hiện bởi những y tá, Ä‘iều dưỡng có chuyên môn và kinh nghiệm cao. Quá trình này có thể kéo dài khoảng 7 ngày hoặc hÆ¡n, trong thời gian này bé sẽ được cách li hoàn toàn vá»›i môi trường bên ngoài, vá»›i tất cả mọi người xung quanh kể cả mẹ bé.

Giai Ä‘oạn này rất quan trọng cho việc bảo vệ trẻ sinh thiết tháng còn non ná»›t khỏi các nguy cÆ¡ gây bệnh từ bên ngoài và dần dần giúp trẻ thích nghi vá»›i môi trường bên ngoài bụng mẹ.

Giữ ấm cho trẻ Ä‘úng cách tại nhà

Sau quá trình trẻ được chăm sóc đặc biệt trong lồng ấp, trẻ sẽ được Ä‘Æ°a về nhà kèm vá»›i những hÆ°á»›ng dẫn chi tiết của bác sÄ© về cách chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng tại nhà.

Trẻ sinh non có lá»›p mỡ dÆ°á»›i da mỏng đồng thời trung tâm Ä‘iều nhiệt ở não bá»™ vẫn chÆ°a phát triển hoàn thiện, do Ä‘ó cÆ¡ thể trẻ có khả năng giữ nhiệt kém, dá»… bị hạ thân nhiệt. Vì vậy, giữ ấm cho trẻ Ä‘úng cách tại nhà là má»™t việc vô cùng quan trọng.

Giữ ấm cho trẻ sinh non rất quan trọng.

Nhiệt Ä‘á»™ phòng thích hợp cho trẻ sinh thiếu tháng là từ 28 – 35^oC, Ä‘á»™ ẩm tối Æ°u từ 60-70%. Đối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng, mẹ nên đặt trẻ trong lồng ấp tại nhà để đảm bảo vệ sinh cÅ©ng nhÆ° duy trì được nhiệt Ä‘á»™ thích hợp. Mẹ cÅ©ng có thể ủ ấm cho trẻ bằng phÆ°Æ¡ng pháp chuá»™t túi (đặt cÆ¡ thể trẻ áp vào ngá»±c của mẹ để da mẹ và da bé tiếp xúc vá»›i nhau).

Trong thời gian đầu, nhất là vào khi thời tiết lạnh hay nắng nóng tăng cao, cha mẹ hạn chế tối Ä‘a việc Ä‘Æ°a trẻ ra ngoài trời. Mẹ cần đảm bảo cho trẻ luôn mang tất chân, tất tay, Ä‘á»™i mÅ©i cho trẻ. Tùy vào thời tiết và thời Ä‘iểm trong năm, mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sÄ© nhi khoa để biết nên mặc cho trẻ bao nhiêu lá»›p áo quần là thích hợp nhất.

LÆ°u ý: Mẹ không nên lạm dụng nhiều chăn mền để ủ ấm cho trẻ, hạn chế việc để quá nhiều chăn xung quanh nÆ¡i trẻ nằm vì có thể khiến ngạt thở thậm chí là tá»­ vong.

Vệ sinh Ä‘úng cách hàng ngày cho trẻ

Nhiều cha mẹ lo con sinh thiếu tháng quá non ná»›t nên không dám tắm cho trẻ, Ä‘iều này ngược lại lại không hề tốt. Má»™t Ä‘iều bất ngờ từ những chia sẻ của các chuyên gia đầu ngành là đối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng, mẹ càng phải vệ sinh lau rá»­a, tắm cho trẻ thường xuyên để hạn chế tối Ä‘a vi sinh vật gây bệnh có cÆ¡ há»™i kí sinh trên da trẻ.

Tuy nhiên, cái khó là mẹ cần chọn được cho trẻ những loại sữa tắm, dầu gá»™i an toàn, không gây kích ứng hay có tác dụng tẩy rá»­a mạnh sẽ gây tác hại nghiêm trọng trên làn da non ná»›t của trẻ.

Tắm gá»™i thường xuyên cho trẻ sinh non nhÆ° những trẻ sÆ¡ sinh khác.

Mẹ có thể tắm gá»™i cho trẻ hàng ngày khi thời tiết vào mùa nóng hoặc lau người cho trẻ vào mùa Ä‘ông. Những vùng da nhÆ° da cổ cần là nÆ¡i được chú ý vệ sinh sạch sẽ nhất cho trẻ do tại Ä‘ây thường xuyên có sữa tràn ra từ miệng trẻ, lÆ°u lại vừa tạo Ä‘iều kiện cho vi khuẩn phát triển vừa có nguy cÆ¡ trẻ bị hăm da và má»™t số bệnh về da khác.

Ngoài việc tắm gá»™i vệ sinh cho trẻ hàng ngày, trong thời gian đầu mẹ nên cách li trẻ hạn chế tối Ä‘a việc tiếp xúc vá»›i nhiều người cÅ©ng nhÆ° những đứa trẻ khác để tránh nguy cÆ¡ lây lan các nguồn bệnh từ bên ngoài.

Tiêm chủng Ä‘úng lịch cho trẻ

Má»™t câu hỏi thường được đặt ra từ những bà mẹ có con sinh thiếu tháng là “trẻ có cần tiêm phòng nhÆ° những đứa trẻ sinh đủ tháng hay không?” Câu trả lời là có. Lịch tiêm chủng cho trẻ được áp dụng chung cho các trường hợp trẻ sinh non hay trẻ sinh đủ tháng.

Trẻ sinh non nhẹ cân, đề kháng yếu nhÆ°ng không vì thế mà phải Ä‘i tiêm phòng nhiều mÅ©i hÆ¡n hay bỏ bá»›t Ä‘i má»™t loại vaccin nào. Tuy nhiên, việc tiêm chủng cho trẻ sinh thiếu tháng chỉ được tiến hành khi trẻ Ä‘ã đạt đến cân nặng theo tiêu chuẩn.

Tắm nắng Ä‘úng cách cho trẻ sinh thiếu tháng

Trẻ nào cÅ©ng nên được tắm nắng và trẻ sinh thiếu tháng cÅ©ng không ngoại lệ. Tuy nhiên, má»™t lÆ°u ý quan trọng là không nên tắm nắng cho trẻ sinh non má»—i ngày vì khả năng giữ ẩm trên da trẻ còn kém, da trẻ dá»… bị khô, ngoài ra việc cho trẻ ra ngoài tắm nắng má»—i ngày cÅ©ng không nên.

Đối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng, mẹ nên duy trì má»—i tuần tắm nắng cho trẻ 1-2 lần là đủ. Đến khi trẻ tăng cân và phát triển ổn định, cứng cáp hÆ¡n thì mẹ má»›i nên tắm nắng thường xuyên cho trẻ.

Duy trì tắm nắng 1-2 lần/tuần cho trẻ sinh non.

Massage cho trẻ thường xuyên

Việc này vô cùng quan trọng vì nó giúp trẻ sinh non nhanh cứng cáp, giúp cho hô hấp của trẻ được hoạt Ä‘á»™ng tốt hÆ¡n, nâng cao khả năng đề kháng của cÆ¡ thể trẻ, đẩy nhanh quá trình trao đổi chất và Ä‘ào thảo những chất Ä‘á»™c trong cÆ¡ thể qua da và quan trọng hÆ¡n nữa, nó giúp tăng cường sá»± kết nối giữa mẹ và bé, giúp bé gần gÅ©i mẹ hÆ¡n.

Tuy nhiên, mẹ cần lÆ°u ý phải cắt hết móng tay và rá»­a tay sạch bằng xà phòng trÆ°á»›c khi massage hay làm bất cứ việc gì chăm sóc cho trẻ để tránh lây nhiá»…m bệnh cho trẻ.

Chế Ä‘á»™ dinh dưỡng cho trẻ hợp lý

Trong mọi hoàn cảnh dù là trẻ sinh thiếu tháng hay Ä‘ã đủ tháng thì sữa mẹ luôn là thức ăn hoàn hảo nhất cho trẻ sÆ¡ sinh và trẻ nhỏ, nhất là đối vá»›i trẻ sinh nhẹ cân và trẻ có bệnh lý. Hiện nay, chÆ°a có má»™t loại sữa công thức nào có thể đạt được các dưỡng chất có khả năng đề kháng nhÆ° sữa mẹ.

Đối vá»›i trẻ sinh thiếu tháng mà khả năng bú, nuốt và thở của trẻ chÆ°a hoàn chỉnh thì sau khi trẻ bú mẹ cần cho ăn thêm bằng ống tiêm nhỏ giọt hoặc muá»—ng (thìa).

Đối vá»›i trẻ thiếu tháng, má»—i lần cho trẻ ăn nên cách  nhau khoảng 1 tiếng rưỡi đến 2 tiếng đồng hồ và khoảng cách này sẽ được tăng khi trẻ lá»›n hÆ¡n.

+ Trẻ 1,5kg cách 1,5 tiếng.

+ Trẻ 2 kg cách 2 tiếng.

+ Trẻ 3 kg cách 3 tiếng.

Trong trường hợp mẹ không đủ sữa cho bé bú thì nên cho trẻ ăn thêm sữa bá»™t dành cho trẻ non tháng, lượng sữa bá»™t cho ăn thêm chỉ nên cho khoảng 1/3 nhu cầu hàng ngày của trẻ và giảm dần đến khi mẹ đủ sữa hoàn toàn (ví dụ trẻ ăn 150ml sữa chỉ nên cho 50ml sữa bá»™t).

Tuyệt đối mẹ không nên cho trẻ bú bình ngay từ đầu vì trẻ sẽ quen vá»›i bình sữa và từ chối bú mẹ, Ä‘iều này sẽ làm cho việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ gặp vất vả và khó khăn. Khi trẻ được tròn 6 tháng tuổi sinh (6 tháng tính từ ngày sinh dá»± kiến chứ không phải ngày sinh thá»±c tế) nên tập cho trẻ ăn dặm vá»›i nguyên tắc: từ ít đến nhiều, từ mềm đến cứng, từ loãng đến đặc và theo dõi sá»± tiêu hóa của trẻ.

Kết luận: Vá»›i những chia sẻ hữu ích trong việc chăm sóc trẻ sinh thiếu tháng trên Ä‘ây, mong rằng mẹ sẽ có được thông tin cần thiết để chăm sóc trẻ má»™t cách tốt nhất.